در نمونه برداری هدف همواره انتخاب تعدای برگ می باشد که از نظر ویژگی‌ها و خصوصیات کلی نماینده کاملی از جامعه آماری باشند. نمونه برداری برای دو هدف اصلی صورت می گیرد: الف) ارزیابی مقادیر عناصر غذایی و استفاده از نتایج آن در توصیه های کودی و ب) شناسایی استرس های وارد شده به گیاه (Biotic/Abiotic).

برای آنکه امکان مقایسه بین نتایج حاصل از آزمایش های مختلف را داشته باشیم، می بایست در تهیه نمونه ها از یک سری استاندارد ها یا Protocols پی روی کنیم. به طور کل در تهیه نمونه ها باید به موارد زیر توجه کرد: (لازم به ذکر است که استاندارد های نمونه برداری به نکات زیر محدود نبوده و با توجه به هدف مطالعه می توانند متفاوت باشند.)

• زمان نمونه برداری و اندام مورد نظر به هدف مطالعه بستگی دارد.
• نمونه برداری از برگ های میانی شاخه های رشد یافته فصل جاری مطلوب می باشد.
• نمونه ها باید از پیرامون درخت برداشته شوند.
• برگهای پیر، مرده یا صدمه دیده نمونه برداری نشوند.
• از درخت های حاشیه ای نمونه برداری صورت نمیگیرد. این درخت ها تحت تاثیر محیط خارجی می باشند و خصوصیات این محیط مد نظر ما نیست.
• فاصله زمانی بین لحظه نمونه برداری تا انتقال برگ ها به آزمایشگاه نباید خیلی زیاد باشد (کمتر از 24 ساعت).
• در هنگام انتقال برگ ها، نمونه ها باید در محفظه هایی خنک قرار گیرند تا از فعالیت های زیستی آن ها جلوگیری شود.
• پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، ابتدا با آب معمولی (Tap water) و سپس با استفاده از آب مقطر برگ ها را شستشو می دهیم. نمونه ها در نهایت با دستمال کاغذی باید خشک شوند.
• برگ ها را داخل پاکت مقوایی گذاشته و به مدت 48 ساعت در Oven (در دمای 70˚C) قرار می دهیم تا خشک شوند.

به منظور اندازه گیری مقدار عناصر غذایی مختلف در نمونه های برگ می توان از روش

Dry oxidation (Dry ashing) در تهیه عصاره گیاهی استفاده نمود.

مراحل عصاره گیری:

برگ های خشک شده را از پاکت مقوایی خارج کرده و آسیاب می کنیم.

پودر خشک گیاهی را به یک بوته چینی منتقل می کنیم.

بوته را به مدت 12-4 ساعت در Oven و در دمای 550˚C قرار می دهیم تا خاکستر گیاه حاصل شود. (مدت زمان لازم برای تهیه خاکستر به مقدار بافت های سخت و لیگنینی نمونه بستگی دارد.)

خاکستر گیاه را به درون بشر منتقل کرده و Hcl 1 molar به آن اضافه می کنیم.

محلول را برای مدتی در Heater  قرار می دهیم (تا حدودا دمای محلول به 80˚C برسد).

محلول را با استفاده از قیف و کاغذ صافی به یک بالون ژوژه 100 ml منتقل می کنیم و سپس با آب مقطر به حجم می رسانیم.

به منظور یکنواخت ساختن محلول، آن را به صورت وارونه چندین بار تکان داده و در انتها به یک ظرف پلاستیکی به منظور نگه داری عصاره منتقل می کنیم.

اکنون عصاره گیاهی در دسترس، برای اندازه گیری مقدار عناصر غذایی مختلف آماده می باشد.

 

منابع:

ب. متشرع زاده. 1395. تقریرات درس مدیریت تغذیه گیاه. گروه علوم و مهندسی خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.